Του Κωνσταντίνου Γκράβα
Αναλυτής διεθνών αγορών και επισκέπτης καθηγητής στη Σχολή Διοικήσεως και Επιτελών (ΣΔΙΕΠ/ΠΑ) της Πολεμικής Αεροπορίας.
«Έχουμε ακόμη ένα τελευταίο μίλι να διανύσουμε», δήλωσε πρόσφατα σε συνέντευξή του στην Ουάσιγκτον ο πρόεδρος της Ευρωομάδας Μάριο Σεντένο. Απομένει κάτι περισσότερο από ένα τρίμηνο μέχρι την προγραμματισμένη λήξη του τρίτου μνημονίου και οι τελικές – θεσμικές και άλλες – διευθετήσεις αναφορικά με την ολοκλήρωση του προγράμματος, αφενός, και την αυστηρή μεταμνημονιακή εποπτεία, αφετέρου, περιλαμβάνονται σε αυτό το δύσκολο και εξουθενωτικό τελευταίο μίλι. Εξουθενωτικό για τους Έλληνες πολίτες και ιδιαίτερα τους συνετούς και συνεπείς φορολογούμενους, οι οποίοι υπομένουν τα ατέλειωτα μίλια που έχει διανύσει η χώρα τα τελευταία οκτώ χρόνια, συχνά στριφογυρίζοντας γύρω από το ίδιο σημείο χάνοντας πολύτιμες δυνάμεις χωρίς σχεδόν κανένα απτό όφελος.
Στη μεγάλη εικόνα, η οικονομία ηττήθηκε κατά… κράτος από την πολιτική όσο η πολιτική και οι πολιτικοί περιορίζονταν στη μικροκομματική διαχείριση μιας πολυδιάστατης κρίσης. Ήταν εκ των ων ουκ άνευ να επιτευχθεί εθνική συνεννόηση ως προς τα δύο φλέγοντα ζητήματα που αφορούν, ακόμη μέχρι και σήμερα, τον μακροπρόθεσμο χάρτη της χώρας μας.
Πρώτον, για την αντιμετώπιση της μάστιγας της ανεργίας των νέων, και δεύτερον, για την εκπόνηση μιας ρεαλιστικής στρατηγικής διαπραγμάτευσης για τη διευθέτηση του (μη βιώσιμου) δημοσίου χρέους. Τα δύο θέματα έχουν άμεση συσχέτιση και σύνδεση, με δεδομένη τη διαγενεακή διάσταση του χρέους. Αφενός το δημόσιο χρέος βαραίνει τους απογόνους μας και αφετέρου η βιωσιμότητα οικονομίας και χρέους, της χώρας σε τελευταία ανάλυση, φαντάζει απατηλή και άτοπη αν δεν έχουν δουλειές οι νέοι άνθρωποι.
Αντί αυτών των κρίσιμων εθνικών ζητημάτων, η αύξηση των φτωχών εξελίχθηκε με γεωμετρική πρόοδο κατά τη διάρκεια της κρίσης και φαίνεται ότι θα αργήσει να σταματήσει. Το σημαντικό κοινωνικοοικονομικό κόστος δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο καθώς οι άνεργοι νέοι δεν μπορούν να πραγματοποιήσουν κανέναν οικογενειακό προγραμματισμό, ενώ προστίθενται οι ψυχολογικές επιπτώσεις της υποτίμησης της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της αποθάρρυνσης. Γίνονται έτσι οι «φτωχοί νέοι» μαζί με τους «νέους φτωχούς» δεκτικοί σε φαινόμενα εξτρεμισμού που υποσκάπτουν τη δημοκρατική δομή και κουλτούρα της κοινωνίας μας.
Το νέο κοινωνικό συμβόλαιο θα πρέπει να χρησιμοποιεί πόρους που απελευθερώνονται από μειωμένους τόκους εξυπηρέτησης του χρέους, στοχευμένα, προς την κατεύθυνση ενίσχυσης της εργασίας των νέων. Με τη σύνδεση μεταξύ της μεγάλης επιμήκυνσης και του σταθερά χαμηλού επιτοκίου για σημαντικά μεγάλη χρονική περίοδο, και της δέσμευσης για αντιμετώπιση της νεανικής ανεργίας, εξισορροπείται η επιβάρυνση των μελλοντικών γενεών, με την τόνωση των εισοδημάτων των νέων. Η ισορροπία αυτή αποτελεί κλειδί βιωσιμότητας – όχι μόνον για την οικονομία, πρώτα και κύρια για τη χώρα.
